Kurtalan Ekspres'in Göğe Selam albümünden sonra, 'tribute albüm' dosyası kaçınılmaz oldu. Hülâsâ, tribute albüm piyasasında, zaman ileriye, kalite geriye gidiyor!
****
90'ların sonlarına doğru Müzeyyen Senar'ın 'Bir Ömre Bedel' albümüyle ses getirmeye başlayan 'tribute' albümler, hız kesmeden yayınlanmaya devam ediyor. Bu albümler, Batı'da özellikle de ABD'de oldukça yaygın ve bir 'saygı albümü' anlamına geliyor. Adı üstünde, saygınlığı üst düzey sanatçılara ithaf ediliyor ve yine müzik dünyasının önde gelen sanatçılarının yorumladığı albümler, bunlar. Kurtalan Ekspres'in Barış Manço, Cem Karaca ve Bahadır Akkuzu'ya adadığı 'Göğe Selam' an itibarıyla bizdeki son tribute albüm. Orhan Gencebay'ınki de yolda. Giderek yaygınlaşan tribute'lerin ortak özelliği ise neredeyse hep aynı şarkıcılarla yapılması. Duyumlarımız, arabesk müziğin babalarından Orhan Gencebay'ın albümü için de pek bir şey değişmeyeceği yönünde. Ortaya bir sanatçı havuzu kurulduğu kesin. Tombala taşları gibi havuzdan ne çekerseniz çekin, hep aynı sanatçılar çıkıyor!
Tribute kraliçesi: Sezen Aksu
Türkiye'de Sezen Aksu'suz yapılan bir tribute albümü görmemiz, neredeyse imkânsız. Pop müziğin kraliçesi, albüm satışları için bir can simidi olduğundan; tribute'lerin de kraliçesi ve sürükleyicisi konumunda. Şu listeye bakınca, Türkiye'de yapılan tribute'lerin neredeyse yüzde 70'inde Sezen Aksu karşımıza çıkıyor: Onno Tunç, Uzay Heparı, Ali Kocatepe, Aysel Gürel, Murathan Mungan, Selmi Andak, Ezginin Günlüğü, Bülent Ortaçgil, Barış Manço, Zülfü Livaneli, Müzeyyen Senar, Ülkü Aker ve Teoman.
Sanatçı havuzunda en çok rağbet gören isimleri yan yana koyduğunuzda tribute albümlerde bir seçicilikten ziyade ticari kaygı gözetildiği ayan beyan ortaya çıkıyor. Şarkının teknik yapısına uygun vokal seçiminden ziyade, 'ünlü olsun da ne olursa olsun' mantığı hakim. Sezen Aksu gibi, karşımıza sıkça çıkan isimlerden biri de, geçtiğimiz yaz müziği bıraktığını açıklayan Teoman. Kendisi için 'Söz Müzik Teoman' adında bir tribute albüm yapmakla kalmayıp, 7 tribute albümde de yer aldı, ünlü rockçı. Feridun Düzağaç da henüz o kadar eskimediği halde, bir tribute albüme sahip olanlardan. Geçen kış, geliri bir eğitim kurumuna bağışlanmak üzere İyilik Güzellikspor adlı tribute albümünü yayınlayan Feridun Düzağaç, bu anlamda belki de 'en amatör' oyuncularla sahaya çıktı. Ancak albümün ruhu anlamında, sonucun iç açıcı olduğunu söylemek zor. Nitekim bazı şarkıların direksiyonuna da kendisi geçti!
Tribute albümlerin belli bir konsepte doğru kaydığı aşikar. Bunun en somut örneği ise Nilüfer'in albümüydü. '12 Düet' albümünde, sahaya tamamen rockçılardan oluşan bir kadroyla çıktı, usta yorumcu. Tribute'lerin vazgeçilmezlerinden olan Şebnem Ferah'la yaptığı 'Erkekler Ağlamaz' ses getirdi getirmesine; lakin albümün bütünü dinlenince, insanın içine sinmeyen, eksik bir şeyler olduğu kesindi.
Barış Manço, iki tribute albümüyle, diğerlerinden farklı bir yerde duruyor. İlk tribute albümü Yüreğimdeki Barış Şarkıları adını taşıyordu ve bu proje, ölümünden hemen sonra, ailesi ile plakçısının seçimleri üzerinden yürüdü. Albüme popüler (pop değil) müziğin önde gelen isimleri destek verdi. Hal böyle olunca, Dönence'nin Kenan Doğulu, Ben Bilirim'in Mahsun Kırmızıgül yorumunu bir an önce unutmak isteyenlerin sayısı hiç de az değildi. Kurtalan Eskpres'in geçtiğimiz günlerde yayınladığı Göğe Selam albümü, rock asfaltında gidiyor. Bu albüm için seçilen kadronun kalitesi, Manço şarkılarını yorumlamadaki becerileriyle doğru orantılı değil. Özlem Yüksek'in tıpkı Live In Japan albümündeki gibi o harika kemençe solosuyla eşlik ettiği Dağlar Dağlar şarkısına Emre Aydın'ın getirdiği yorum, misal.
Barış Manço gibi iki tribute albümü olan diğer isimse Melih Kibar. Yadigar ve Saat Sabahın Dokuzu albümlerinden Candan Erçetin (Sevdan Olmasa), Yaşar (İşte Öyle Bir Şey) ve Emre Altuğ'un (Bir De Bana Sor) yorumu, oldukça iyilerdi.
Ahmet Kaya'nın tribute albümüne girmek ise Türkiye'de o günlerde esen milliyetçi rüzgârlar nedeniyle, büyük cesaret istiyordu. Dinle Sevgili Ülkem albümünde Beni Vur'u okuyan Feridun Düzağaç da, bu şarkıyı konserlerinde okumadığı gibi, aldığı tepkilerin aşırılığını vurguladı. Bu albüm, tribute kervanında elle tutulanlardan birisiydi.
En iyisi Bülent Ortaçgil'inki
Bu satırların yazarı, bugüne kadar yapılmış 23 tribute albümü saydı kâğıt üzerinde. Ama bunlar içinde en fazla takdiri hak eden Bülent Ortaçgil'in Şarkılar Bir Oyundur adlı 'ikili' albümü. 2007 yılında aramızdan ayrılan rahmetli Nükhet Ruacan'ın Her Şey Sevgiyle Başlar ve Birsen Tezer'in Çığlık Çığlığa yorumları, bir tribute albümünde yer alan 'en iyi cover'lar olmayı hak ediyor. Memleketin en güzide sanatçılarının bir araya toplandığı Ortaçgil albümü, ince işçiliğiyle de bir başucu eseriydi. Bunda, sahibi Ortaçgil'in müşkülpesentliğinin elbette ki payı büyüktür.
Ortaçgil'in albümünün peşinden Müzeyyen Senar'ın tribute albümü geliyor. Tarkan, Nilüfer ve Nükhet Duru'nun, Türk müziğinin zirvesi sayılan Senar'la giriştiği ortaklık, eşsiz bir boyutta. Bu yanıyla, 'yarım tribute' de sayabiliriz Müzeyyen Senar İle Bir Ömre Bedel'i. Murathan Mungan şarkılarının toplandığı tribute albümde Ayten Alpman'ın İstersen Hiç Başlamasın yorumu, güzel bir hediye. Albümün bütünü de, emsallerinin epey üzerinde. Ezginin Günlüğü için yapılan Çeyrek albümünde Sezen Aksu'nun 1980, Bülent Ortaçgil'in Teninle Konuşmak şarkıları da iz bırakanlardan... Ama grup, en çok da kendisine haksızlık etmişti, o tribute'te!
Dikkat edilirse, nitelikli tribute'lerin birçoğu, ilk dönemlere ait. Kalitenin giderek düştüğü açık... Ortada bir havuz var ve oradan seçilen şarkıcılarla, şairin dediği gibi dar zamanlara mahkûm edilmiş, titizlik yoksunu albümler yapılıyor. Farkında olmadan, 'saygı' adı altında, saygısızlık ediliyor! Gol sesi vermeyen bir tribün, taraftar olmanın gerisinde, sadece seyirci. Gol sesi vermeyen tribute'ler de bir albüm olmanın gerisinde kaybolup gidiyor.
Tribute kraliçesi: Sezen Aksu
Türkiye'de Sezen Aksu'suz yapılan bir tribute albümü görmemiz, neredeyse imkânsız. Pop müziğin kraliçesi, albüm satışları için bir can simidi olduğundan; tribute'lerin de kraliçesi ve sürükleyicisi konumunda. Şu listeye bakınca, Türkiye'de yapılan tribute'lerin neredeyse yüzde 70'inde Sezen Aksu karşımıza çıkıyor: Onno Tunç, Uzay Heparı, Ali Kocatepe, Aysel Gürel, Murathan Mungan, Selmi Andak, Ezginin Günlüğü, Bülent Ortaçgil, Barış Manço, Zülfü Livaneli, Müzeyyen Senar, Ülkü Aker ve Teoman.
Sanatçı havuzunda en çok rağbet gören isimleri yan yana koyduğunuzda tribute albümlerde bir seçicilikten ziyade ticari kaygı gözetildiği ayan beyan ortaya çıkıyor. Şarkının teknik yapısına uygun vokal seçiminden ziyade, 'ünlü olsun da ne olursa olsun' mantığı hakim. Sezen Aksu gibi, karşımıza sıkça çıkan isimlerden biri de, geçtiğimiz yaz müziği bıraktığını açıklayan Teoman. Kendisi için 'Söz Müzik Teoman' adında bir tribute albüm yapmakla kalmayıp, 7 tribute albümde de yer aldı, ünlü rockçı. Feridun Düzağaç da henüz o kadar eskimediği halde, bir tribute albüme sahip olanlardan. Geçen kış, geliri bir eğitim kurumuna bağışlanmak üzere İyilik Güzellikspor adlı tribute albümünü yayınlayan Feridun Düzağaç, bu anlamda belki de 'en amatör' oyuncularla sahaya çıktı. Ancak albümün ruhu anlamında, sonucun iç açıcı olduğunu söylemek zor. Nitekim bazı şarkıların direksiyonuna da kendisi geçti!
Tribute albümlerin belli bir konsepte doğru kaydığı aşikar. Bunun en somut örneği ise Nilüfer'in albümüydü. '12 Düet' albümünde, sahaya tamamen rockçılardan oluşan bir kadroyla çıktı, usta yorumcu. Tribute'lerin vazgeçilmezlerinden olan Şebnem Ferah'la yaptığı 'Erkekler Ağlamaz' ses getirdi getirmesine; lakin albümün bütünü dinlenince, insanın içine sinmeyen, eksik bir şeyler olduğu kesindi.
Barış Manço, iki tribute albümüyle, diğerlerinden farklı bir yerde duruyor. İlk tribute albümü Yüreğimdeki Barış Şarkıları adını taşıyordu ve bu proje, ölümünden hemen sonra, ailesi ile plakçısının seçimleri üzerinden yürüdü. Albüme popüler (pop değil) müziğin önde gelen isimleri destek verdi. Hal böyle olunca, Dönence'nin Kenan Doğulu, Ben Bilirim'in Mahsun Kırmızıgül yorumunu bir an önce unutmak isteyenlerin sayısı hiç de az değildi. Kurtalan Eskpres'in geçtiğimiz günlerde yayınladığı Göğe Selam albümü, rock asfaltında gidiyor. Bu albüm için seçilen kadronun kalitesi, Manço şarkılarını yorumlamadaki becerileriyle doğru orantılı değil. Özlem Yüksek'in tıpkı Live In Japan albümündeki gibi o harika kemençe solosuyla eşlik ettiği Dağlar Dağlar şarkısına Emre Aydın'ın getirdiği yorum, misal.
Barış Manço gibi iki tribute albümü olan diğer isimse Melih Kibar. Yadigar ve Saat Sabahın Dokuzu albümlerinden Candan Erçetin (Sevdan Olmasa), Yaşar (İşte Öyle Bir Şey) ve Emre Altuğ'un (Bir De Bana Sor) yorumu, oldukça iyilerdi.
Ahmet Kaya'nın tribute albümüne girmek ise Türkiye'de o günlerde esen milliyetçi rüzgârlar nedeniyle, büyük cesaret istiyordu. Dinle Sevgili Ülkem albümünde Beni Vur'u okuyan Feridun Düzağaç da, bu şarkıyı konserlerinde okumadığı gibi, aldığı tepkilerin aşırılığını vurguladı. Bu albüm, tribute kervanında elle tutulanlardan birisiydi.
En iyisi Bülent Ortaçgil'inki
Bu satırların yazarı, bugüne kadar yapılmış 23 tribute albümü saydı kâğıt üzerinde. Ama bunlar içinde en fazla takdiri hak eden Bülent Ortaçgil'in Şarkılar Bir Oyundur adlı 'ikili' albümü. 2007 yılında aramızdan ayrılan rahmetli Nükhet Ruacan'ın Her Şey Sevgiyle Başlar ve Birsen Tezer'in Çığlık Çığlığa yorumları, bir tribute albümünde yer alan 'en iyi cover'lar olmayı hak ediyor. Memleketin en güzide sanatçılarının bir araya toplandığı Ortaçgil albümü, ince işçiliğiyle de bir başucu eseriydi. Bunda, sahibi Ortaçgil'in müşkülpesentliğinin elbette ki payı büyüktür.
Ortaçgil'in albümünün peşinden Müzeyyen Senar'ın tribute albümü geliyor. Tarkan, Nilüfer ve Nükhet Duru'nun, Türk müziğinin zirvesi sayılan Senar'la giriştiği ortaklık, eşsiz bir boyutta. Bu yanıyla, 'yarım tribute' de sayabiliriz Müzeyyen Senar İle Bir Ömre Bedel'i. Murathan Mungan şarkılarının toplandığı tribute albümde Ayten Alpman'ın İstersen Hiç Başlamasın yorumu, güzel bir hediye. Albümün bütünü de, emsallerinin epey üzerinde. Ezginin Günlüğü için yapılan Çeyrek albümünde Sezen Aksu'nun 1980, Bülent Ortaçgil'in Teninle Konuşmak şarkıları da iz bırakanlardan... Ama grup, en çok da kendisine haksızlık etmişti, o tribute'te!
Dikkat edilirse, nitelikli tribute'lerin birçoğu, ilk dönemlere ait. Kalitenin giderek düştüğü açık... Ortada bir havuz var ve oradan seçilen şarkıcılarla, şairin dediği gibi dar zamanlara mahkûm edilmiş, titizlik yoksunu albümler yapılıyor. Farkında olmadan, 'saygı' adı altında, saygısızlık ediliyor! Gol sesi vermeyen bir tribün, taraftar olmanın gerisinde, sadece seyirci. Gol sesi vermeyen tribute'ler de bir albüm olmanın gerisinde kaybolup gidiyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder